Park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego

W miejscu specyficznym, gdzie stykają się trzy silnie kontrastujące ze sobą osiedla, bardzo dla siebie typowe i posiadające niepowtarzalny koloryt, znajduje się obszar nie mniej znaczący, choć znacznie bardziej neutralny.
To Park Skaryszewski.
Ulokowany został na obszarze granicznym pomiędzy Saską Kępą, Grochowem i Kamionkiem i choć jego początki wyprzedzają o kilka lat rozpoczęcie zabudowy pierwszej z wymienionych dzielnic.
Istnieje uzasadnione przypuszczenie, że park ten został zaprojektowany jako część planowanych tam terenów wystawowych. Autorem projektu był Franciszek Szanior - bardzo zasłużony dla warszawskich obszarów zielonych ogrodnik, pracujący również nad wyglądem Parku Ujazdowskiego, Ogrodu Saskiego, czy Ogrodu Krasińskich. Nowy pomysł zrealizowano w latach 1905 - 1922 na 50-hektarowym obszarze tzw. łąk skaryszewskich .
Powstanie tego jednego z piękniejszych i większych krajobrazowych parków Warszawy, miało ścisły związek z trzema innymi znaczącymi inwestycjami tamtego czasu: wspomnianymi już planowanymi terenami wystawowymi, projektowaną willową dzielnicą o charakterze mieszkaniowo - wypoczynkowym - Saską Kępą, która swój do dziś zachowany koloryt uzyskała na przełomie lat 20. i 30., oraz łączącą wszystkie te projekty budową Mostu Poniatowskiego - tzw. Trzeciego Mostu.

Ograniczony ulicą Zieleniecką, aleją Waszyngtona i Jeziorkiem Kamionkowskim nowy teren zielony powstał na obszarze dawnego Skaryszewa - osady, która w XVII wieku uzyskała prawa miejskie, zaś po klęsce powstania styczniowego uległa degradacji i jako wieś została włączona do gminy Grochów.
Okres swojej świetności przeżywał Skaryszew w istocie do 1794 roku. Po ataku generała Suworowa na Pragę 4 listopada 1794 roku (rzeź Pragi), tutejsze zabudowania zostały w znacznej mierze zniszczone, by pozostałe ich ślady zniknęły zupełnie w latach 1807 - 1811 w okresie fortyfikowania Pragi.
Po zakończeniu pierwszego etapu: realizacji generalnego projektu teren parku powiększono w 1928 roku w kierunku północno - wschodnim umieszczając u wylotu alei głównej różankę i ogród daliowy. Autorem i realizatorem tego pomysłu był znany warszawski ogrodnik i planista Leon Danielewicz. Warto również wspomnieć o domku ogrodnika planowanym już w roku 1913, a wybudowanym ostatecznie w latach 1928 - 1930 według projektu Juliusza Dzierżanowskiego.

Również w końcu lat 20 rozpoczęto ozdabiać park rzeźbami. Nadały one tej przestrzeni oryginalny styl, nawiązujący do zlokalizowanej po sąsiedzku, a wspominanej już przeze mnie artystycznej Saskiej Kępy.
W latach 30 wyrastały niczym grzyby po deszczu kolejne obeliski, pomniki i rzeźby, wśród których trzeba wymienić "Tancerkę" autorstwa Stanisława Jackowskiego wykonaną w Pracowni Barci Łopieńskich (odsłoniętą w 1927 roku), "Kąpiącą się" autorstwa Olgi Niewskiej (odsłoniętą we wrześniu 1929 roku), "Rytm" autorstwa Henryka Kuny (odsłonięty w grudniu 1929 roku). Na szczególna uwagę zasługuje ufundowany przez Ignacego Paderewskiego pomnik Edwarda House'a, doradcy i najbliższego współpracownika Thomasa Woodrowa Wilsona, rzecznika sprawy polskiej w okresie postanowień wersalskich.

Pamiątką okresu powojennego jest zlokalizowany pośrodku głównej alei, kilkaset metrów od Ronda Waszyngtona "pomnik wdzięczności" wzniesiony w 1945 roku w podzięce żołnierzom Armii Czerwonej.
W ostatnich dziesięcioleciach w Parku Skaryszewskim znalazły swoje miejsce m. in.: kamień ku czci lotników brytyjskich zestrzelonych w okolicy parku w 1944 roku, odsłonięty przez Margatet Thatcher w 1988, pomnik Ignacego Paderewskiego wg projektu Stanisława Sikory (również 1988), a w ostatnich latach tablica poświęcona polskim ofiarom zamachu na wieże WTC, zlokalizowana tuż przy Rondzie Waszyngtona.

Park Skaryszewski już od wczesnych lat 20 był jedynym, nie licząc plaż nadwiślańskich miejscem rozrywki, rekreacji i aktywnego wypoczynku mieszkańców Grochowa i Saskiej Kępy. Dlatego pośród zieleni mającej charakter eleganckiego ogrodu angielskiego umieszczano obiekty sportowe, jak np. zlokalizowane w okolicy ulicy Waszyngtona u wylotu Lipskiej, Berezyńskiej i Saskiej korty tenisowe AZS (po dziś dzień jedne z bardziej uczęszczanych stolicy), w okresie międzywojennym boiska żeńskiego klubu sportowego "Grażyna", miejskiego klubu "Syrena", wodnego robotniczego klubu "Skra".

W tym czasie park był miejscem częstych imprez. W głównej alei odbywały się pokazy mody i "konkursy na piękno" nowych marek samochodów. Planowano wybudowanie stadionu, którego projekt w 1918 roku powierzono Romualdowi Guttowi i Franciszkowi Krzywdzie - Polkowskiemu. W ostatnim czasie do atrakcji Parku Skaryszewskiego należy kawiarnia "Misianka", gdzie skosztować można ciast domowego wypieku właścicielki. Park jest obecnie popularnym miejscem spacerów, pikników, biegów, oraz rekreacji. Bez względu na porę roku stanowi niezwykle lubiany przez okolicznych mieszkańców zielony kompleks.