Już po raz dziewiąty Stowarzyszenie “Midrasz” organizuje w Warszawie Dni Książki Żydowskiej. Program tegorocznej imprezy, która będzie się odbywać od 21 do 24 maja br. w budynku przy ulicy Twardej 6, w Synagodze im. Nożyków oraz w Austriackim Forum Kultury przy ulicy Próżnej 8, obejmuje około trzydziestu spotkań autorskich, wykładów, dyskusji i paneli. Imprezy towarzyszące to wystawy, koncerty, pokazy filmów i prezentacje małych form teatralnych. Jednak Dni będą poświęcone głównie książce.

Am ha-sefer, czyli “naród księgi” – mówią o sobie Żydzi. Istotnie, księgi towarzyszyły im przez całe ich dzieje, a pierwsza część tych dziejów stała się tematem Księgi, którą Żydzi dali światu. Na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej aż po czasy Zagłady znajdowało się centrum żydowskiego życia intelektualnego i duchowego. Książka żydowska zdobyła trwałe miejsce w domu polskim. To właśnie w Polsce nastąpił największy rozkwit piśmiennictwa. Książki żydowskie – w jidysz i po hebrajsku, po polsku, rosyjsku i niemiecku – pisano i wydawano jeszcze podczas wojny. Okazując niezwykłą witalność, kultura żydowska zdołała przetrwać w najbardziej niesprzyjających warunkach – mimo Zagłady, w której wymordowano Żydów polskich, i dziesięcioleci tolerancji dla antysemityzmu, co mogłoby sprawić, że Judenrein stałaby się nie tylko polska ziemia, ale i dusza. Trudno o wspanialszy przykład triumfu kultury nad barbarzyństwem. To także dowód wyjątkowej otwartości kultury polskiej, która potrafiła zasymilować i twórczo wykorzystać wątki wywodzące się z różnych tradycji.

Od samego początku Dni Książki Żydowskiej miały służyć zbliżeniu Polaków i Żydów, a także szerzeniu tolerancji i wzajemnego zrozumienia. Pragniemy przyczynić się do tego, by współpraca i poszanowanie odrębnych tożsamości wyparły wrogość i wszelkie konflikty. Wychodząc z założenia, że w zwalczaniu uprzedzeń i stereotypów nic tak bardzo nie pomaga jak wiedza, staramy się ją jak najszerzej upowszechniać. To właśnie książka staje się pretekstem do głębszego poznania tradycji, kultury, religii i historii Żydów. Prowokuje do dyskusji na tematy trudne, a istotne z punktu widzenia dawnych i współczesnych stosunków polsko-żydowskich, a także dialogu judaizmu z chrześcijaństwem. Kilkudziesięciu pisarzy, dziennikarzy i uczonych, którzy do tej pory wzięli udział w Dniach Książki oraz kilkaset oferowanych tytułów książek to dowód na to, jak ważny jest dialog różnych kultur. Nasze spotkania z autorami są więc dobrą okazją do dyskusji na temat kultury i tożsamości żydowskiej, warsztaty – praktyczną lekcją obyczajów żydowskich, a panele – miejscem wymiany myśli w atmosferze wzajemnego zrozumienia i poszanowania odmiennych poglądów. Jednak Dni Książki Żydowskiej to przede wszystkim okazja do prezentacji nowości wydawniczych i starszych publikacji o tematyce żydowskiej. Mają one służyć promowaniu najbardziej wartościowych wydawnictw dostępnych na rynku. Można zaryzykować stwierdzenie, że nie ma dziś w Polsce tytułu z działu judaica, którego nie znalazłoby się podczas tej imprezy.

Co roku gościmy kilkudziesięciu autorów – pisarzy, dziennikarzy i naukowców. Naszymi gośćmi byli między innymi: Anna Bikont, ks. Adam Boniecki, ks. Michał Czajkowski, Wilhelm Dichter, Jan Doktór, Michał Friedman, Michał Głowiński, Jan Tomasz Gross, Henryk Grynberg, Józef Hen, Eva Hoffman, Jerzy Jedlicki, Zofia Kunert, Agnieszka Morawińska, Joanna Olczak-Ronikier, Theo Richmond, Krystiana Robb-Narbutt, Hanna Świda-Ziemba, Janusz Tazbir, Szewach Weiss. W zeszłym roku zorganizowaliśmy również międzynarodowe seminarium wydawców prasy żydowskiej z krajów środkowoeuropejskich.

Od zakończenia ubiegłorocznych Dni Książki ukazało się około 80 nowych tytułów poświęconych tematyce żydowskiej. Jak co roku na specjalnie zorganizowanych stoiskach z książkami w języku polskim i angielskim znajdzie się około ośmiuset tytułów. Obok tego zaplanowaliśmy panel “Żydowska a chrześcijańska tradycja studiowania tekstów biblijnych. Wokół współczesnych przekładów Biblii” z udziałem księdza Michała Czajkowskiego, Stanisława Krajewskiego, Piotra Pazińskiego, rabina Michaela Schudricha, księdza Lecha Trandy i Jana Turnaua. Przewidziane jest również seminarium “Literatura o Zagładzie - w poszukiwaniu formy przekazu”, w ramach którego odbędą się dwa spotkania - z udziałem pisarzy: Mieczysława Abramowicza, Michała Głowińskiego, Piotra Szewca i Józefa Hena prowadzone przez Katarzynę Chmielewską, oraz krytyków literackich: Doroty Krawczyńskiej, Aliny Molisak, Józefa Wróbla, Tomasza Żukowskiego, prowadzone przez Jacka Leociaka. Dyskusję na temat sytuacji we współczesnym Izraelu z udziałem Eliego Barbura, współautora książki “Właśnie Izrael”, poprowadzi Piotr Paziński. W dyskusji “Temat żydowski a współczesna polska polityka historyczna”, prowadzonej przez Jerzego Jedlickiego, udział wezmą Andrzej Friszke, Zbigniew Gluza, Daniel Grinberg i Tomasz Merta.

W tegorocznym programie Dni Książki przewidujemy również rozmowy z: Józefem Henem, Kurtem Lewinem, Davidem Mitznerem, a także Martinem Pollackiem. Odbędzie się też spotkanie “Dylematy tożsamości – życie w cieniu historii. Austriacka literatura żydowska” z udziałem Adama Krzemińskiego, Jacka Burasa oraz Roberta Schindla, autora powieści “Rodowody”, której fragmenty przeczyta Maria Seweryn. “Jedwabieńskie konteksty” – to tytuł spotkania z Andrzejem Żbikowskim, autorem książki “U genezy Jedwabnego. Żydzi na Kresach Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej, wrzesień 1939 – 1941”. Bella Szwarcman-Czarnota podczas spotkania “Smak żydowskiej kuchni – kobieta, kuchnia, rodzina” porozmawia z Małgorzatą Gebert, Helise Lieberman, Moniką Krajewską i Gołdą Tencer. Anna Sobolewska poprowadzi dyskusję “Kobiety biblijne z perspektywy chrześcijańskiej i żydowskiej” z udziałem Elżbiety Adamiak, Kingi Stawikowskiej-Olgyay i Belli Szwarcman-Czarnoty. Żydowskie konteksty i wątki masońskie w biografii W. A. Mozarta omówią Dorota Szwarcman i Tadeusz Cegielski. Waldemar Kuligowski i Kamil “Jakuza” Jaczyński poprowadzą rozmowę na temat izraelskiego hip-hopu. Natomiast Grupa Studnia O. – pierwszy w Polsce zespół skupiający ludzi zajmujących się sztuką opowiadania – zaprezentuje spektakl muzyczny dla dzieci i dorosłych “Mazel kontra Szlimazel, czyli sposób na szczęście” na podstawie “Opowiadań dla dzieci” I. B. Singera. Spotkaniom towarzyszyć będzie wystawa fotografii Erwina Schenkelbacha “Światłocienie Jerozolimy” oraz instalacja “Księga pamięci” Krystiany Robb-Narbutt.

Dni Książki Żydowskiej organizowane są przez Stowarzyszenie “Midrasz”, przy współpracy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, miasta stołecznego Warszawy, Fundacji Ronalda S. Laudera, Fundacji Taubego, Fundacji Konrada Adenauera, Austriackiego Forum Kultury, Hanadiv Charitable Foundation, Ambasady Izraela w Polsce, Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie oraz firmy Apollo-Rida Poland.

dodał/a: Piotr Kotkowski

źródło: independent.pl