Polskie Radio obchodzi 80-lecie istnienia. Jubileuszowa wystawa w Muzeum Techniki w PKiN w Warszawie jest audiowizualną podróżą w czasie i przestrzeni. Archiwalne fotografie i nagrania, dawne radioodbiorniki, odtworzone przedwojenne studio radiowe i współczesne obrazują postęp radiofonii i opowiadają o jej twórcach.

"Tu próbna Stacja Radionadawcza Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego, fala 385 metrów" - ten komunikat, wygłoszony 1 lutego 1925 roku przez inż. Romana Rudniewskiego ze studia przy Narbutta 29 w Warszawie, stał się symbolicznym początkiem Polskiego Radia. Rok później PR prowadziło już regularną emisję audycji z gmachu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego przy Kredytowej 1. W 1927 roku dorobiło się wielostudyjnej siedziby przy Zielnej 25. Stąd przemawiał po raz ostatni we wrześniu 1939 r. prezydent stolicy Stefan Starzyński.

Międzywojenna historia Polskiego Radia to okres pionierski. W 1926 r. z okazji Święta Niepodległości pierwszy raz na falach eteru zabrzmiał głos marszałka Józefa Piłsudskiego. Tego samego roku czytano pierwszy raz przed mikrofonem powieść - była to "Wierna rzeka" Żeromskiego. W 1927 r. ruszyła Rozgłośnia Polskiego Radia w Wilnie, a w 1930 r. we Lwowie. W 1932 r. emitowano na żywo, wprost z Paryża, koncert Ignacego Paderewskiego.

Polskie Radio goniło europejską radiofonię, za której początek przyjmuje się emisję audycji radiowej w Belgii w 1914 roku, w błyskawicznym tempie.

- Polskę zradiofonizował popularny odbiornik detektorowy Detefon na słuchawki - opowiada Andrzej Owczarek z Muzeum Techniki - skonstruowany w 1930 r. przez prof. Wilhelma Rotkiewicza z Politechniki Warszawskiej (także konstruktora pierwszego powojennego polskiego odbiornika lampowego Pionier). Detefon, odbiornik kryształkowy, nie wymagał zasilania energią elektryczną. Sygnał odbierał wprost z anteny. Wyprodukowaliśmy tych odbiorników ponad 100 tys. W 1939 r. w Polsce było zarejestrowanych około 1 mln 60 tys. radioodbiorników. 40 proc. stanowiły detektorowe. Wśród pozostałych przeważały niemieckie lampowe.

Po wojnie pierwsze warszawskie studio radiowe mieściło się przy Targowej, w pobliżu Dworca Wileńskiego. Potem przeniosło się do odbudowanego pałacyku Czetwertyńskich w Al. Ujazdowskich (ówczesnej al. Stalina). A na początku lat 50. - na Myśliwiecką, koło Łazienek (skąd dziś nadaje Trójka). W końcu lat 50. zbudowano gmach radia przy al. Niepodległości. To obecnie siedziba Jedynki, Dwójki i Radia Bis.

"80-lecie Polskiego Radia" w Muzeum Techniki w Warszawie. Wystawa czynna od 1 lutego do 15 marca

Monika Kuc

dodał/a: Małgorzata Pawlicka

źródło: Rzeczpospolita