Wydawać by się mogło, że o Warszawie wiemy już wszystko, tyle poświęcono jej albumów i książek. A jednak autorkom udało się znaleźć i pokazać mało znane fragmenty stolicy.

"Warszawa wczoraj i dziś" Anny Kotańskiej i Anny Topolskiej to podzielony na trzy części zbiór nadzwyczaj interesujących historycznych fotografii. Ponad 230 zdjęć zgrupowanych w działach "Odrodzona stolica" (do 1939), "Czas apokalipsy" (1939 - 1945) oraz "Odbudowa i współczesność" (od 1945 do dziś) stanowi fascynujący przewodnik po burzliwych dziejach miasta. Jego uzupełnieniem jest pieczołowicie opracowany rys historyczny, pełen nie tylko kluczowych dat i informacji, ale również ciekawostek, takich jak ta o wystawie pocztówek w 1900 r. Chyba pierwszy raz liczba eksponatów (60 tys.) przewyższała liczbę zwiedzających, których było zaledwie 16 tysięcy.

Spodziewam się, że właśnie do tych "faktów, dat, liczb" czytelnik sięgać będzie ze szczególnym zainteresowaniem. To plotkarskie rozszerzenie esejów, zwartych i ciekawych. Najważniejsze są oczywiście fotografie; ich wartość dokumentalna jest ogromna. Nie sposób tu wyróżnić którejkolwiek części, jako że autorki potrafią zaskoczyć nawet zdjęciami z ostatnich lat. Uderzają zbieżności - kamienicę przy ul. Freta oszpecono różnymi szyldami już w latach 30., dziś wygląda podobnie. Nie znajdziemy zdjęcia sklepu Wedla, zobaczymy za to przepiękne wnętrze cukierni Fruzińskiego, wytwórcy czekolady od 1888 r. Plac Saski (dziś pl. Piłsudskiego) ujęty z lotu ptaka w roku 1919 zmieni nasze pojęcie o nowych koncepcjach jego zabudowy: na środku pyszni się gigantyczny sobór Aleksandra Newskiego, z pewnością większa zawalidroga niż budynek Metropolitan. Wzrusza i zachwyca równocześnie zdjęcie elegancko ubranej, pięknej młodej kobiety, łączniczki AK, jadącej rikszą na punkt kontaktowy. Niezamierzonym, jak przypuszczam, humorem bawi zarejestrowane w 1949 r. wnętrze sklepu z kobietami w walonkach, stojącymi przed półkami pełnymi butelek - nie, to nie ocet, to różne gatunki alkoholu. Bo, jak głosi napis, "Wino uskrzydla myśl".

Album zawiera teksty w przekładzie angielskim; układ graficzny jest poprawny, choć zbyt mała czcionka utrudnia czytanie. Ale przecież, tak czy siak, chodzi o fotografie - a te są doskonałe. Warszawa to jednak piękne miasto...

Anna Kotańska, Anna Topolska "Warszawa wczoraj i dziś". Wyd. Muzeum Historyczne m.st. Warszawy i Parma Press, 2004.

dodał/a: Małgorzata Pawlicka

źródło: Rzeczpospolita