16 VIII 1944 środa
wschód słońca 5.36, zachód 20.16, średnia temperatura powietrza 16 °C, słonecznie, lekkie zachmurzenie

---------

"Straty wynoszą do tej pory około 30% stanu. Niektóre oddziały mają zaledwie 20% stanów pierwotnych.
(meldunek płk dypl. Antoniego Chrusciela „Nurta")


W nocy 15/16 VIII na Powązki dotarły oddziały odsieczy z Kampinosu prowadzone przez ppłk Ludwika Konarskiego, "Wiktora". Zrezygnowały jednak z natarcia w kierunku Starego Miasta i wycofały się na Żoliborz.

Ataki na północną redutę Starego Miasta - PWPW - obsadzoną przez żołnierzy mjr. "Pełki". Szturmy prowadzone ul. Rybaki i Zakroczymską zostają odparte. Również południowe barykady wychodzące na pl. Zamkowy są celem szturmów oddziałów niemieckich i wschodnich.

W południe niemieccy saperzy, prawdopodobnie używając mało znanego dotąd gazu węglowego ["Tajfun - Gerät"], wysadzają w powietrze pięciopiętrową kamienicę przy ul. Przejazd. Była to wysunięta reduta ostro atakowanego odcinka ul. Leszno. Pod gruzami kamienicy zginęło kilkunastu obrońców, między którymi był żołnierz AK, poeta, Tadeusz Gajcy "Topór".

W nocy 15/16 VIII na Powązki dotarły oddziały odsieczy z Kampinosu prowadzone przez ppłk. "Victora". Zrezygnowały jednak z natarcia w kierunku Starego Miasta i wycofały się na Żoliborz.

Następnego wieczora [16 VIII] spóźnioną próbę połączenia z tymi oddziałami podjęły baony Kedywu: "Czata 49" i "Zośka".
Po kilkugodzinnej walce w gruzach getta, wobec braku odzewu z drugiej strony oddziały wycofały się na Starówkę. W natarciu tym poległ d-ca natarcia "Zośki", z-ca Naczelnika Szarych Szeregów hm. kpt. "Piotr Pomian" [Eugeniusz Stasiecki].

Stan liniowy załogi staromiejskiej spadł poniżej 5000 żołnierzy walczących na terenie ok. 10 km².

W całym mieście daje się odczuwać brak wody; Niemcy opanowali Stację Filtrów i zablokowali sieć wodociągową. Płk "Monter" wydaje rozkaz bezwzględnego oszczędzania wody i nakazuje ludności kopanie studni. W dzienniku bojowym 9. Armii zapisano tego dnia znamienne spostrzeżenie:

"Wbrew przewidywaniom, nieprzyjaciel zaprzestał na całym froncie 9 armii działań zaczepnych". Rosjanie zrezygnowali ze szturmu na Warszawę...

-----------------------------------

1944 sierpień 16-20, Warszawa (Stare Miasto).
Fragmenty meldunków sytuacyjnych mjr Stanisława Błaszczaka („Roga") - dowódcy AK odcinka wschodniego, dotyczące udziału AL w walkach powstańczych w rejonie ulic Mostowa-Boleść

Meldunek z 16.VIII.1944, godz. 13.40:
- Dnia 14 bm. o godz. 23.30 oddział AL, współdziałając z barykadą Mostowa-Boleść, uderzył na „Czerwony Dom" przy ul. Bugaj. Niemców nie wyrzucono, jedynie zdobyto jeden CKM. Wypad przeprowadził oddział AL współdziałający ze mną.

- Dziś w nocy zarządzę uderzenie po raz drugi na „Czerwony Dam" przy ul. Bugaj -

------------------------------------



Źródła:

Maciej Kledzik, "Królewska 16", Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984.

Antoni Przygoński, "Udział PPR i AL w Powstaniu Warszawskim", Książka i Wiedza, Warszawa 1970

Almanach Powstańczy 1944 z kalendarzem na rok 2004, Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2003

Witryna Internetowa:
http://www.whatfor.prv.pl

dodał/a: Michał Pawlik