Wyspa R.O., reż. Jan Lenica, Polska 2001, 31’

• Ostatni ukończony film Jana Lenicy. Jego projekt powstał jeszcze na początku lat 60-tych. Autor zmarł 5 października 2001 r., tuż przed zakończeniem realizacji.
  
  
  Przedziwnej konstrukcji samolot leci wśród chmur, w wietrze i burzy. Trafiony piorunem rozbija się na kamienistej plaży wyspy. Pilot, obejrzawszy uszkodzony samolot, udaje się na wyspę, pełną tajemniczych kamiennych konstrukcji, w tym wielkiej kamiennej rzeźby męskiej głowy. W jakiejś grocie ukazuje się głowa śledzącego go mężczyzny. Trafiwszy do tajemniczego pomieszczenia - może archiwum - znajduje zdjęcia, czarno-białe, przedstawiające ludzi w jakimś obozie. Po krótkim, niespokojnym śnie, w którym (?) konstruuje metalową człowiekokształtną postać, wezwany przez zakratowane okienko przez uzbrojonego człowieka w zaniedbanym mundurze strażnika (więziennego?) udaje dię na plaże, gdzie zmuszony jest kończyć jakąś olbrzymią, kamienną rzeźbę. Sytuacja powtarza się, strażnik dzieli się z nim swoim posiłkiem, jednocześnie jednak krzykiem i bronią zmusza go do pracy. Wykorzystując chwilę jego nieuwagi pilot ucieka, jednak poddaje się pod ostrzałem. Mozolna praca nie zostawia mu ani chwili. Wykonana we śnie metalowa istota towarzyszy swemu twórcy. Spojrzenie na lecącego gdzieś wysoko ptaka mobilizuje go do oporu. Konstruuje zapalnik i wyrzutnię i uśmierca swojego strażnika w jego ponurej grocie. Zostaje sam na wyspie. Z morza wyłania się piękna, świetlista dziewczyna. Razem oglądają nocą gwiazdy, we dni oddają się beztroskim zabawom, jak Adam z Ewą odnajdują na szarej wyspie jabłoń z kolorowymi jabłkami. Kiedy indziej znajdują na plaży olbrzymią szarą, martwą rybę wyrzuconą na brzeg przez morze. Po kilku wspólnie spędzonych dniach kobieta odchodzi tam, skąd przyszła - do morza. Samotny teraz pilot z ryby czyni olbrzymi, kolorowy balon, którym odlatuje z wyspy. Nad pełnym, bezkresnym morzem, na rybę czeka haczyk zarzucony przez niewidocznego, nieznanego (?) rybaka. www.filmpolski.pl

Zbrodnia i kara, reż. Piotr Dumała, Polska 2000, 34’

• Pełne gry światła filmy Piotra Dumały opowiadane są w czerniach i sepiach, z których wydobywa się świetlista biel (uzyskanie jej możliwe jest dzięki materii, z której artysta tworzy swoje obrazy i dzięki stworzonej przez niego technice). Czasem tylko te monochromatyczne barwy przełamane są innym kolorem - czerwienią.
  
  
  Sposób, w jaki Dumała tworzy swoje filmy, przypomina pracę średniowiecznych mnichów, ręcznie przepisujących księgi. Artysta ‘wydrapuje’ swoje rysunki na gipsowych płytach. Jest to technika bardzo pracochłonna. Potrzeba wielu godzin, aby powstało zaledwie kilka sekund filmu. Gipsowa płyta pokryta ciemną farbą i skalpel, którym wydrapywane są na tej płycie obrazy - to zasadnicze "narzędzia" artysty. Skąd pomysł, żeby "rysować" na gipsowej płycie Wydrapane na gipsowej płycie obrazy artysta animuje.
  
  
  ŁAGODNA Niezwykła wizja opowiadania Fiodora Dostojewskiego, sugestywne studium zazdrości i nienawiści, podkreślone zastosowaniem interesującej techniki malarskiej i przejmującą muzyką Zygmunta Koniecznego.
  
  
  

FRANZ KAFKA, reż. Piotr Dumała, 16'.  Animacja powstawała w latach 1989 - 1991.

• Film animowany, przestawiający kilka lat z życia pisarza.
  
  
  PIOTR DUMAŁA - ur. 1956 r, twórca filmów animowanych, grafik, scenarzysta, scenograf, prozaik. Po ukończeniu Liceum Plastycznego studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych (dyplom w 1982 r. w Pracowni Konserwacji Rzeźby Kamiennej na Wydziale Konserwacji Dzieł Sztuki u prof. Adama Romana). Równocześnie przez dwa lata studiował w Pracowni Filmu Animowanego na Wydziale Grafiki pod kierunkiem prof. Daniela Szczechury. Obecnie wykładowca w łódzkiej szkole filmowej, pracuje także ze studentami w Szwecji na Wydziale Animacji Konstfacku. www.filmpolski.pl