W listopadzie 2007 r. do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie zakupiono zespół najstarszych zabytków sztuki i techniki fotograficznej – 12 dagerotypów i 1 ambrotyp. 

Podstawę kolekcji stanowi zespół fotografii wykonanych w technice dagerotypii. Technika dagerotypii była pierwszą praktyczną techniką fotograficzną, rozpoczynającą historię fotografii – jednego z najbardziej rewelacyjnych i doniosłych w skutkach wynalazków XIX w. Ogłoszona została w 1839 r. przez francuskiego malarza Louisa Jacques’a Mandé Daguerre’a (1787–1851).

Dagerotyp to obraz fotograficzny utrwalony na podłożu metalowym (płytka miedziana posrebrzana), powstający jako pozytyw bezpośredni, a więc obiekt pojedynczy, unikatowy, niepowtarzalny, nie dający się powielać.

Wszystkie dagerotypy wchodzące w skład zakupionego zespołu to fotografie portretowe (zarówno portrety pojedyncze, jak i zbiorowe) – wizerunki przedstawicieli polskich rodów arystokratycznych: Sapiehów, Potockich, Koźmianów, Grudzińskich.
Dagerotypy pochodzą z różnych zakładów fotograficznych, czas ich powstania zamyka się w latach 1840–1855.
Najcenniejszą część zespołu stanowi grupa 4 dagerotypów sygnowanych przez Karola Beyera (1818–1877), warszawskiego fotografa, założyciela pierwszego stałego atelier dagerotypowego w Warszawie (w styczniu 1845 r.), jednego z najwybitniejszych polskich fotografów XIX w., określanego mianem ojca polskiej fotografii. Do najcenniejszych zaliczamy również dwa dagerotypy wykonane przez Carla Gustava Oehme (1817–1881), jednego z pierwszych dagerotypistów w Niemczech, właściciela największego zakładu dagerotypowego w Berlinie.
Pozostałe sześć dagerotypów to fotografie niesygnowane.

Uzupełnieniem zespołu dagerotypów jest zabytek reprezentujący inną wczesną, unikatową technikę fotograficzną – ambrotypię. Ambrotyp, wykonany przez Karola Beyera, przedstawia portret rodziny Siemiątkowskich.

Zakupiony do Muzeum zespół najstarszych fotografii jest bardzo wartościowym nabytkiem, wzbogacającym istotnie polskie zbiory publiczne w zakresie historii fotografii. Polski stan posiadania w dziedzinie dagerotypii jest znikomy. Dotychczas zidentyfikowano i opisano niespełna 500 dagerotypów zachowanych w Polsce (por.: Wanda Mossakowska, Dagerotypy w zbiorach polskich. Katalog, Wrocław 1989). Polskie zasoby w dziedzinie ambrotypii są jeszcze skromniejsze (i dotychczas nieskatalogowane). Każdy pozyskany do publicznych zbiorów dagerotyp czy ambrotyp jest zatem obiektem unikatowym. Zgromadzenie, zachowanie w dobrej kondycji i udostępnienie jak największej liczby najstarszych przykładów wynalazku fotografii jest niezwykle ważne dla historii tej dziedziny nauki i sztuki, a szczególnie dla historii fotografii polskiej, drastycznie zubożonej w wyniku licznych, niesprzyjających kulturze i zabytkom wydarzeń znanych z naszej historii.
Wartość nabytego zespołu jest tym większa, że jest to fragment kolekcji rodzinnej, posiadającej własną historię i gromadzącej przedmioty pochodzące z określonego kręgu kulturowego – polskiej arystokracji. Może on zatem być nie tylko przedmiotem zainteresowania historyków fotografii, ale także specjalistów z wielu innych dziedzin nauki – historii, socjologii, genealogii.

Kolekcja została włączona do zasobu Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie i jest obecnie opracowywana naukowo. Zostanie ona udostępniona publiczności poprzez publikację w przygotowywanym wydawnictwie „Katalog dagerotypów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie”.

Zakup zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

[Anna Masłowska, kustosz, Zbiory Ikonograficzne i Fotograficzne MNW]