Co prawda uroczystości rocznicowe odbyły się w Pierwszym Zborze Baptystów w Warszawie w dniach 8-9 października br. Jednak, jak dowiadujemy się z pracy Andrzeja Seweryna „Prawdę i pokój miłujcie. Dzieje Pierwszego Zboru Baptystycznego w Warszawie (1871 - 2011)”, dla wiernych świątynia udostępniona została 14 grudnia 1961 roku.

Ponieważ w chwili poświęcenia i oficjalnego otwarcia kaplica przy ulicy Waliców 25 (8-11 września 2961) jej otoczenie (architektura zieleni) nie zostały wykończone, więc po uroczystościach we wrześniu 1961 roku zbór nadal przez kilka miesięcy gromadził się na nabożeństwa w dotychczasowej kaplicy przy ulicy Rutkowskiego 7, natomiast w nowym obiekcie przy ulicy Waliców 25 trwały intensywne prace wykończeniowe i porządkowe, które przeciągnęły się aż do dnia 14 grudnia 1961 roku. Tego dnia zbór rozpoczął swoje regularne nabożeństwa w nowej kaplicy, [...]

Świątynia Pierwszego Zboru Baptystycznego w Warszawie
w roku 1961 i 2011

W trakcie październikowych (2011) uroczystości Burmistrz Dzielnicy Wola Miasta Stołecznego Warszawy, Urszula Kierzkowska, wręczając List Gratulacyjny z okazji Jubileuszu 140-lecia chrztu w wieku świadomym oraz 50-lecia Domu Modlitwy, powiedziała:
„W imieniu Rady i Zarządu Dzielnicy Wola pragnę złożyć całej wspólnocie I Zboru Chrześcijan Baptystów w Warszawie wyrazy uznania i szacunku oraz życzenia dalszej harmonijnej pracy. Wola jest miejscem wielokulturowym i wielowyznaniowym, co wynika z długiej, pięknej i niejednokrotnie trudnej historii tej części Warszawy. Jako przedstawiciele samorządu dzielnicy jesteśmy dumni z tego dziedzictwa. Składam gratulacje z okazji tego wspaniałego Jubileuszu. Cieszę się, że wspólnota, która czyni tak wiele dobrego dla społeczności lokalnej ma swój Dom Modlitwy właśnie na Woli”.

W okresie międzywojennym Zbór starał się o pozyskanie własnej działki. Udało się to 1931 roku, kiedy to za kwotę 20000 USD Zbór zakupił 1 ha ziemi z ogrodem i zabudowaniami przy ulicy Wolskiej 46. Po wojnie te majątek został baptystom, przez władze Polski Ludowej, odebrany.
O tym jak dużym wysiłkiem dla Zboru, który liczył w 1922 roku 29 członków, był zakup działki niech świadczy list napisany w 1921 r.
(cytat z pracy Andrzeja Seweryna „Prawdę i pokój miłujcie. Dzieje Pierwszego Zboru Baptystycznego w Warszawie (1871 - 2011)”

Kaznodzieja Karol Władysław Strzelec (1869-1962) - jeden z wybitnych przedstawicieli polskiego baptyzmu okresu międzywojennego, który współpracował z Amerykańskim Baptystycznym Towarzystwem Misji Zagranicznej (American Baptist Foreign Mission Society), w swoim liście skierowanym do tej organizacji napisał, że już w 1921 roku „polscy bracia w Warszawie zaczęli zbierać pieniądze na zakup działki, oczekując, że baptyści z Ameryki pomogą im w budowie kaplicy. Udało im się zebrać ponad dwa miliony polskich marek. W tym czasie suma ta była warta około siedmiuset dolarów, ale kupno działki pod budowę kosztowało prawie pięć milionów marek. Nagle wartość polskiej marki spadła, a cena działek wzrosła na tyle, że to, co w 1921 roku można było kupić za pięć milionów marek lub 1200 dolarów, w 1922 roku nie dało się nabyć za 60.000.000 marek lub dwa tysiące dolarów, a w marcu tego, czyli 1923 roku, cena ta wzrosła do 100.000.000 marek lub około 2500 dolarów. W tej sytuacji, biorąc pod uwagę fakt, że wszyscy członkowie zboru należą do klasy robotniczej, która w Polsce jest bardzo biedna, zbór w Warszawie nie jest w stanie nawet marzyć o nabyciu działki budowlanej. Dlatego z modlitwą oczekuje on pomocy od amerykańskich zborów.

W drugiej połowie lat 50 Zbór rozpoczął starania o pozyskanie nowej lokalizacji pod budowę świątyni. 28 czerwca 1957 r. Naczelna Rada Kościoła wysłała do Rady Narodowej m. st. Warszawy pismo z prośbą o przydzielenie Polskiemu Kościołowi Chrześcijan Baptystów działki w zamian za utraconą przez zbór nieruchomość przy ulicy Wolskiej 46. Chodziło o „wydanie lokalizacji ogólnej na budowę kościoła baptystycznego wraz z centralą Kościoła i seminarium duchownym w Warszawie.

Urząd do Spraw Wyznań w piśmie z dnia 18 lipca 1957 roku pozytywnie zaopiniował prośbę warszawskich baptystów, a władze miejskie Warszawy pismem z dnia 12 kwietnia 1958 roku powiadomiły Naczelną Radę Kościoła, że:

„Stołeczny Zarząd Architektury i Budownictwa zawiadamia, że zgodnie z opracowanym planem zagospodarowania przestrzennego, na potrzeby Polskiego Kościoła Chrześcijan Baptystów przeznaczony zostaje teren przy ul. Chłodnej 15-17 róg Waliców 25-27.

Rejon ten w czasie wojny należał do getta i po Powstaniu Warszawskim prawie wszystkie domy zostały zburzone. Dlatego też przy odbieraniu stosownych dokumentów przez przedstawicieli Naczelnej Rady Kościoła urzędnicy miejscy podkreślili: „W tej dzielnicy budować będziecie pierwszy dom"

Głównymi projektantami świątyni byli: mgr inż. arch. Alfred Przybylski oraz mgr inż. arch. Leszek Klajnert, zaś projekt wnętrza kaplicy wykonał mgr inż. Mieczysław Antuszewicz. Inspektorem nadzoru budowy był mgr inż. Mirosław Jakubczyk.

Pierwotna koncepcja tego projektu zakładała wybudowanie jednego budynku, w którym mieściłaby się zarówno nowa i przestronna kaplica zboru warszawskiego, jak też biura kościelne, pomieszczenia dla Seminarium, dla wydawnictwa kościelnego oraz lokale mieszkalne. Po wielu dalszych dyskusjach i konsultacjach zwyciężyła jednak koncepcja wybudowania dwóch oddzielnych obiektów: nowoczesnej, wolnostojącej kaplicy z dość skromnym zapleczem oraz 2-piętrowego domu administracyjno-mieszkalnego.

Szczególnym wyzwaniem dla architektów było przygotowanie projektu nowoczesnej i przestronnej kaplicy odpowiadającego potrzebom i wizji prezentowanej przez przedstawicieli Kościoła i zboru. Jeden z konsultantów kościelnych, prezbiter mgr inż. Krzysztof Bednarczyk wspominał, że „architekci, którzy możliwie pierwszy raz w życiu zetknęli się przy tej okazji z baptystami, musieli przestudiować budownictwo kaplic baptystycznych w kraju i za granicą, zapoznać się praktycznie z formą i treścią nabożeństw i uroczystości tam odprawianych oraz z nastrojem poszczególnych obrządków takich, jak chrzest i Wieczerza Pańska, związanych z pewnymi elementami budowy kaplicy. Dopiero na tej podstawie wykonali cały szereg szkiców, które następnie przedkładali do dyskusji (...). Inżynierowie nieco nas zaskoczyli śmiałością założeń samej kaplicy" - kontynuował Krzysztof Bednarczyk. „Miało to być jasno oświetlone wnętrze, w którym jednakże same okna ani lampy nie będą widoczne. Chodziło o to, aby nic nie rozpraszało uwagi uczestników nabożeństwa, aby cała uwaga skoncentrowana była na podium, na którym rozmieszczono centralnie baptysterium, stół Wieczerzy Pańskiej i kazalnicę, a po bokach chór i organy. To ciekawe założenie miało być spełnione przez wykonanie ukośnych płaszczyzn ścian i stropu, między którymi miały być rozmieszczone okna. Trzeba przyznać, że propozycje te przyjmowaliśmy nie bez pewnej dozy strachu [...]"

Plac budowy świątyni baptystów w Warszawie - 1959 r.

27 lutego 1959 roku spisano umowę z wykonawcą Przedsiębiorstwem Budownictwa Miejskiego Warszawa-Muranów (firma państwowa) i po ukończeniu oraz zatwierdzeniu zasadniczych projektów tech nicznych w marcu tego samego roku ruszyły pierwsze prace ziemne. W maju gotowe były już wykopy pod fundamenty. Warunkiem kontynuacji budowy było terminowe opłacanie wszelkich rachunków i faktur wystawianych przez państwową firmę budowlaną, co było dodatkowym i bardzo stresującym wyzwaniem dla Naczelnej Rady Kościoła jako inwestora kościelnego.

Niecałe dwa tygodnie później, dnia 11 lipca 1959 roku, a więc po czterech miesiącach od rozpoczęcia budowy, odbyła się uroczystość założenia kamienia węgielnego i wmurowania aktu erekcyjnego w fundament kaplicy, którego tekstem przewodnim były słowa: „Bóg jest ucieczką i siłą naszą".

W październiku 1960 roku został ukończony jako pierwszy i oddany do użytku budynek administracyjny. Wielu wiernym nie podobało się to, że najpierw ukończono budynek administracyjny, a później kaplicę, jednakże taka decyzja miała sens, gdyż przeniesiona tu Centrala Kościoła mogła mieć lepszy nadzór nad dalszą budową kaplicy, która była obiektem nietypowym, pracochłonnym i delikatnym".

Budowa budynku administracyjnego - 1959 rok

Budowa nowoczesnej i przestronnej kaplicy dla zboru warszawskiego trwała przez niemal cały następny rok i na początku września 1961 roku Naczelna Rada Kościoła wydała komunikat, że w dniach 9-11 września w Warszawie odbędzie się uroczystość poświęcenia i otwarcia kaplicy, domu administracyjnego i seminarium.

Budowa domu modlitwy - 1960 rok

Jak podano na wstępie, po oficjalnych uroczystościach otwarcia świątyni prace trwały jeszcze do grudnia, kiedy to we czwartek 14 grudnia 1961 roku o godzinie 19:00 odbyła się pierwsza msza w nowej świątyni.

Wnętrze kościoła baptystów
przy ulicy Waliców 25 w Warszawie

Nowoczesna i bardzo przestronna kaplica mogąca pomieścić kilkaset osób, a usytuowana niemal w centrum Warszawy otworzyła przed stołecznym zborem zupełnie nowe i szerokie możliwości działania misyjno-ewangelizacyjnego. Stała się również bardzo reprezentacyjnym miejscem na mapie wyznaniowej Warszawy, gdzie również inne Kościoły i organizacje kościelne, zaczęły gościnnie organizować różnego rodzaju konferencje i wydarzenia ekumeniczne. Ponieważ prezbiter zboru Aleksander Kircun był bardzo dobrze znany i ceniony w warszawskim (i nie tylko) środowisku ekumenicznym, więc był otwarty na udostępnianie kaplicy baptystycznej na tego rodzaju przedsięwzięcia, dzięki którym miejsce to stało się bardzo znane i chętnie odwiedzane przez przedstawicieli różnych środowisk kościelnych.

Konstrukcja sufitu
wnętrze kościoła baptystów
przy ulicy Waliców 25 w Warszawie

Okresy służby duszpasterzy zboru warszawskiego

• Ludwik Heinrich Pufahl (1875-1901)
• Jan Luebeck (1902-1904)
• Oskar Truderung (1905-1910)
• Friedrich Brauer (1911-1922)
• Bronisław Spałek (1922-1934)
• Alfred Władysław Kurzawa (1935-1939)
• Cyryl Iwanow (1940-1944)
• Aleksander Kircun (1940-1980)
• Adam Piasecki (1980-1990)
• Marek Budziński (od 1992)

Źródła:

• Zdjęcia archiwalne pochodzą z książki Andrzeja Seweryna,
  „Prawdę i pokój miłujcie. Dzieje Pierwszego Zboru Baptystycznego w Warszawie (1871 - 2011)”,
  
  
• Zdjęcia współczesne - MP
  
  
• Andrzej Seweryn,
  „Prawdę i pokój miłujcie. Dzieje Pierwszego Zboru Baptystycznego w Warszawie (1871 - 2011)”,
  
  
• I Zbór Kościoła Chcrześcijan Baptystów w Warszawie
  http://www.zkchb.waw.pl/
  
  
• Kościół Chrześcijan Baptystów
  http://www.baptysci.pl/